List Pasterski Biskupów Kościoła Starokatolickiego Mariawitów

do odczytania w kościołach mariawickich 11 maja 2014 r.

„Łaska Pana naszego Jezusa Chrystusa i miłość Boga Ojca i uczestnictwo Ducha Świętego niechaj będą z wami wszystkimi” (II Kor 13,13).

Drodzy Bracia Kapłani, Drodzy Bracia i Siostry!

W Liście Pasterskim na Wielkanoc 2014 r. oraz w informacji zamieszczonej na kościelnej stronie internetowej (www.mariawita.pl) a także w „Mariawicie” 1-3/2014 str. 7, zasygnalizowano, że po wielu latach starań i trudnego dialogu Biskupi Kościołów Starokatolickich obradujący na swej Konferencji w Wislikofen w Szwajcarii (30.III- 3.IV), 1. kwietnia 2014 r. podjęli jednomyślnie decyzję o ponownym przyjęciu Kościoła Starokatolickiego Mariawitów i jego Biskupów do Unii Utrechckiej. Czas Świąt Wielkanocnych nie pozwalał na szersze rozwinięcie tego radosnego i ważnego faktu dla naszego Kościoła.

Trochę historii dotyczącej Kościołów Starokatolickich.
W 1870 r. na I Soborze Watykańskim uchwalono dogmaty o nieomylności papieża i jego jurysdykcji. Część duchowieństwa uznała te dogmaty za sprzeczne z dotychczasową nauką katolicką. Duchowni sprzeciwiający się tym dogmatom stworzyli niezależne od papieża Kościoły Starokatolickie, pragnące zachować naukę katolicką – powszechną pierwszego tysiąclecia chrześcijaństwa. Dnia 24 września 1889 r. Biskupi Starokatoliccy Holandii, Szwajcarii i Niemiec zgromadzeni w Utrechcie (Holandia) w siedzibie Arcybiskupa stworzyli i podpisali dokument, który nazywa się Deklaracja Utrechcka. Od tego czasu liczy się powstanie Unii Utrechckiej Kościołów Starokatolickich. W tym roku, 24 września 2014 r. w Utrechcie, Kościoły Starokatolickie obchodzić będą uroczyście 125. rocznicę powstania Unii. Podczas tej uroczystości Biskupi mariawiccy złożą podpisy na Deklaracji Utrechckiej i od tego momentu Kościół nasz stanie się ponownie rzeczywistym członkiem Unii Utrechckiej.

Trochę historii dotyczącej naszego Kościoła i kontaktów z Unią Utrechcką.
W 1906 r. po opuszczeniu Kościoła rzymskokatolickiego wśród duchownych mariawickich nie było żadnego biskupa. W 1907 r. Kapituła Generalna obradująca w Warszawie określiła, że Kościół nasz będzie Kościołem katolickim i hierarchicznym. Wybrała ks. Jana M. Michała Kowalskiego na Ministra Generalnego nie tylko Kapłanów Mariawitów, ale i całego Związku Mariawickiego tj. na Przełożonego i Biskupa formującego się Kościoła Mariawickiego (Kalendarz Mariawicki na 1910 r. str.95).

Minister Generalny, w porozumieniu z Mateczką, w trosce o zapewnienie Kościołowi Mariawickiemu sukcesji apostolskiej – święceń biskupich udzielonych przez któregokolwiek z Biskupów, rozesłał list okólny do wszystkich biskupów główniejszych miast katolickiego świata, by powiadomić ich choć w streszczeniu o celach Mariawityzmu i naszego religijnego ruchu i zachęcał do przyłączenia się do tego Dzieła. Zdecydowana większość nie odpowiedziała na ten list, a odpowiedzi tych co odpowiedzieli nie nadają się do powtarzania (Dz.M.1922 r. s. 221).

W Dziele Miłosierdzia (s.222) czytamy: „Straciliśmy przeto nadzieję na przystanie do nas którego z Biskupów Rzymsko-katolickich i otrzymanie przez nich święceń Biskupich dla zachowania następstwa Apostolskiego w hierarchii duchownej. Ale Pan Jezus, który Sam postanowił doprowadzić to Dzieło do końca, inną ku powyższemu celowi przeznaczył nam drogę.”

W dniach 6-9 września 1909 r. obradował w Wiedniu Kongres Starokatolików, na który austriacki biskup nominat zaprosił duchownych mariawickich. Zaproszenie przyjęto chętnie i z wdzięcznością, widząc w tym działanie Bożej Opatrzności. Na Kongres pojechali: Minister Generalny ks. M. Michał Kowalski, jego zastępca ks. M. Jakub Próchniewski i kustosz diecezji łódzkiej ks. M. Andrzej Gołębiowski. Tam też rozpoczęło się porozumienie dotyczące przyjęcia Kościoła Mariawickiego do Unii Utrechckiej. Wyrazem tej jedności było udzielenie ks. Janowi M. Michałowi Kowalskiemu 5. października 1909 r. święceń biskupich w Utrechcie w katedrze św. Gertrudy. Głównym konsekratorem był Arcybiskup Utrechtu Gerard Gul przy współudziale Biskupa Harlemu Jana Jakuba van Thiela, Piotra Spita Biskupa Dewenteru i Biskupa Niemiec Józefa Demmela.(Dz.M.1922 r. s.223)

W 1910 r. przyjechali do Płocka Biskupi Holenderscy zaproszeni do wzięcia udziału w konsekracji ks. Romana M. Jakuba Próchniewskiego i ks. Leona M. Andrzeja Gołębiowskiego na Biskupów Pomocniczych. Przybyli: Arcybiskup Utrechtu Gerard Gul, Biskup Harlemu Jan Jakub van Thiel, Ks. Franciszek Kenninck rektor Seminarium duchownego, oraz czterech duchownych starokatolickich. Po konsekracji, która odbyła się dnia 4. września w Łowiczu, Biskupi i Księża holenderscy wraz z Biskupami mariawickimi i Mateczką wizytowali główniejsze nasze parafie. W Kościele naszym panowała powszechna radość. Lud mariawicki z radością i wdzięcznością witał naszą Założycielkę, nowo wyświęconych Biskupów mariawickich oraz Dostojnych Biskupów Starokatolickich wraz z towarzyszącymi im Księżmi. Zacni Hierarchowie, wyrażali wiarę w Boskie pochodzenie Mariawityzmu i posłannictwo Marii Franciszki i okazywali Jej publicznie wielki szacunek i uznanie. Arcybiskup Gul w przemówieniu podczas nabożeństwa, które celebrował w Łodzi, powiedział: „Przyszliśmy do Was uczyć się wiary. Zaparlibyśmy się wiary, gdybyśmy nie wierzyli, że Dzieło wasze ma Boski początek, że z Wami Bóg i zwycięstwo Jego prawdy” (W Imię Boże nr 1/1958 s.13).

Przez uzyskanie święceń biskupich od Starokatolików z Holandii i pełnej hierarchii Kościół Mariawicki mógł realizować polecenia Pana Jezusa Chrystusa zawarte w Objawieniach Mateczki, tj. szerzyć kult Eucharystii i Matki Bożej Nieustającej Pomocy oraz wiarę w Wielkie Miłosierdzie Boże. Do śmierci Mateczki w 1921 r. były utrzymywane poprawne stosunki z Kościołami Starokatolickimi Unii Utrechckiej. Wolą Mateczki wyrażoną tuż przed śmiercią było, aby poprawne stosunki z Kościołami Starokatolickimi były zawsze utrzymane i abyśmy porzucili myśl o możliwości pojednania się z rzymsko- katolikami na zasadach równoprawnych (Dz.M.1922 r.s. 285-6).

Po śmierci Mateczki ks. Bp M. Michał Kowalski zaczął wprowadzać nowe rzeczy, które nie znalazły u Biskupów Starokatolickich uznania i aprobaty, dlatego w 1924 r. zawieszono nasze członkostwo w Unii Utrechckiej. Po 1935 r. Biskupi Kościoła Starokatolickiego Mariawitów podjęli starania o przywrócenie członkostwa w Unii Utrechckiej. W 1938 r. zostali zaproszeni na Kongres, który miał się odbyć w marcu w Zurychu, podczas którego Kościół Mariawicki miał być ponownie przyjęty do Unii Utrechckiej, ale Biskupi mariawiccy nie mogli pojechać, ponieważ władze sanacyjne wydały im paszporty 2 tygodnie po zakończonym Kongresie (W Imię Boże 1/1958 s.14).

Lata 1939-1945 to czas II wojny światowej, czas troski o przetrwanie. Po wojnie to czas odbudowy, po zniszczeniach wojennych , kościołów oraz struktur kościelnych. W latach siedemdziesiątych XX wieku zostały wznowione kontakty z Biskupami Starokatolickimi. W 1972 r. na konsekracji ks. Stanisława M. Tymoteusza Kowalskiego w Płocku byli obecni: Arcybiskup Utrechtu Marinus Kok i Bp Haarlemu van Kleef oraz Naczelny Biskup Kościoła Polsko-katolickiego Julian Pękala i ordynariusz diecezji warszawskiej Bp Tadeusz Majewski. Głównymi konsekratorami byli nasi Biskupi – Stanisław M. Andrzej Jałosiński i Biskup Naczelny Wacław M. Innocenty Gołębiowski. Arcybiskup Kok powiedział m.in.: „Jest dla mnie wielką radością, że mogę tu być obecny jako Arcybiskup Kościoła Utrechckiego. Upłynęło wiele czasu, kiedy po raz pierwszy był tu Arcybiskup Utrechtu. To było w czasie, kiedy żyła jeszcze wasza Błogosławiona Matka Franciszka Kozłowska. Ona zawsze wskazywała drogę do Jezusa Chrystusa. To były czasy kiedy w waszym Kościele była dobra i głęboka wiara. Wiecie dobrze, że wasz Pasterz Bp Kowalski poszedł złą drogą, co było przyczyną rozłamu z Kościołami Starokatolickimi. Dzisiejszy dzień jest dniem wielkiej radości, dniem odnowienia tego, co zostało złamane. Powinniśmy sobie obiecać, że my, biskupi, jako Dobrzy Pasterze nie opuścimy wiary w Jeden Święty Powszechny Katolicki Kościół” (Mariawita 9/1972 s.16).

W 1979 r. (16-19 VI) Konferencja Biskupów Starokatolickich obradująca w Krakowie zaleciła Biskupom mariawickim podpisanie następujących dokumentów:
1. Deklaracji Utrechckiej Biskupów Starokatolickich z 24 września 1889 r.
2. Umowy Biskupów Starokatolickich Zjednoczonych w Unii Utrechckiej z dnia 30 września 1974 r.
3. Regulaminu Międzynarodowej Komisji Biskupów Starokatolickich Unii Utrechckiej z 30 września 1974 r.

Biskup Naczelny M. Tymoteusz Kowalski poprosił ks. prof. M. Pawła Rudnickiego o przestudiowanie tych dokumentów i wydanie opinii na Kapitule Generalnej Kościoła Starokatolickiego Mariawitów obradującej w Płocku 29 kwietnia 1980 r. Kapłan Paweł po przestudiowaniu ww. dokumentów w swej opinii przedstawił negatywne i pozytywne skutki przystąpienia do Unii Utrechckiej. Na zakończenie stwierdził, że nie widzi w przystąpieniu do Unii Utrechckiej zagrożenia dla naszej mariawickiej wiary i funkcjonowania Kościoła. Ale gdyby takie się pojawiło, to zawsze z Unii Utrechckiej można wystąpić.

Oto obszerny fragment z Uchwały, przygotowanej przez Kapłana Pawła, podjętej przez Kapitułę Generalną Kościoła Starokatolickiego Mariawitów i przesłanej do Biura Arcybiskupa Utrechtu 27 maja 1980 r. przez Biskupa Naczelnego M. Tymoteusza Kowalskiego.

„1º Kapituła Kościoła Starokatolickiego Mariawitów zapoznawszy się z Deklaracją Utrechcką Biskupów Starokatolickich z 24 września 1889 roku, z Umową Biskupów Starokatolickich Zjednoczonych w Unii Utrechckiej z dnia 30 września 1974 r. oraz z Regulaminem Międzynarodowej Komisji Biskupów Starokatolickich Unii Utrechckiej z 30 września 1974 roku, w pełni potwierdza aprobatę dla pierwszego z tych dokumentów wyrażoną przez władze naczelne Kościoła Mariawitów w zaraniu jego istnienia, a potwierdzoną następnie przez biskupów mariawickich w czasie wizyty ks. Arcybiskupa Koka w Płocku w roku 1972, oraz wyraża takąż samą aprobatę dla dwóch pozostałych dokumentów.

2º Za sformułowanie podstaw wiary, łączące wszystkich chrześcijan należących do historycznego Kościoła Powszechnego, Kapituła uznaje Symbol Wiary nicejsko-konstantynopolski bez późniejszego dodatku filioque. I aczkolwiek z zasadą in dubiis libertas nie widzi herezji w wyznawaniu pochodzenia Ducha Świętego również „przez Syna” lub „od Syna”, zobowiązuje się do przedstawienia Wyznania Wiary w nowych wydaniach mszałów i modlitewników w jego pierwotnej, uchwalonej przez sobór powszechny postaci.

3º Odrzucając zgodnie z Deklaracją Utrechcką orzeczenie Piusa IX z roku 1854 o przyjęciu jako dogmatu Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, jak również późniejsze orzeczenie Piusa XII o dogmacie Wniebowzięcia Bogurodzicy, a więc nie uznając tych prawd za podstawowe, uważamy je jednak za takie, za którymi kryją się realne treści duchowe. Dlatego nie zamierzamy ich ani potępiać ani usuwać kultu z nimi związanego w naszym Kościele. Nie wymaga też tego żaden z trzech dokumentów przedstawionych nam do naszej akceptacji. Przeciwnie sformułowania, że Najświętsza Maryja Panna nie jest Niepokalanie Poczęta lub, że nie została wzięta do nieba byłoby sprzeczne z zasadą quod ubique, quod semper, quo ab omnibus i byłoby równoważne z tworzeniem nowych dogmatów poza przyjętymi przez 7 soborów powszechnych.

4º Co do kultu Założycielki Zgromadzenia Mariawitów Bł. Marii Franciszki Kozłowskiej, Kapituła Kościoła Starokatolickiego Mariawitów stwierdza iż praktykowany w Kościele kult nie przekracza w niczym zwyczajowego innych błogosławionych w Kościele Powszechnym. W szczególności wspomnienie Jej imienia w Spowiedzi Powszechnej w czasie mszy świętej odprawianej przez kapłanów zakonnych jest całkowicie zgodne ze zwyczajem obowiązującym w Kościele Zachodnim aż do czasów ostatniej reformy liturgicznej. Przyczym wymienianie w Spowiedzi Powszechnej imion błogosławionych i świętych założycieli zgromadzeń duchownych utrzymało się wszędzie do dziś w mszach konwentualnych.”

Ustanowiona przez MKBS w 1984 r. Komisja, którą stanowili następujący członkowie – Arcybiskup M. Kok (Holandia), Biskup J. Niemiński (Kanada) i Biskup N. Hummel (Austria) otrzymała zadanie doprowadzenia do końca rozmów ze Starokatolickim Kościołem Mariawitów.

W protokole z 6 lutego 1985 r. z rozmów dotyczących przyjęcia Biskupów i Kościoła Starokatolickiego Mariawitów do Unii Utrechckiej napisano, że Komisja stwierdziła, że warunki postawione Mariawitom, na sesji Międzynarodowej Konferencji Biskupów Starokatolickich w dniach 16-19 czerwca 1979 r. w Krakowie, zostały spełnione. Wskazano przy tym na treść pisma Kapituły Generalnej Mariawitów z dnia 27 maja 1980 r. skierowanego do ówczesnego Arcybiskupa M. Koka, w którym Kapituła Generalna oświadcza, że przyjmuje te warunki. Protokół ten podpisali w Warszawie członkowie Komisji i Biskupi – przedstawiciele Kościoła Polskokatolickiego i Kościoła Starokatolickiego Mariawitów. Komisja MKBS i podpisani Biskupi wyrazili oczekiwanie, że pełne przyjęcie biskupów mariawickich i ich Kościoła do Unii Utrechckiej będzie mogło nastąpić w stosownym czasie. Z dziewięciu biskupów, którzy podpisali ten Protokół żyje tylko dwóch – jeden z Kościoła Polskokatolickiego (ks. Bp Wiktor Wysoczański) i jeden z Kościoła Starokatolickiego Mariawitów (ks. Bp M. Włodzimierz Jaworski). Aby nastąpił „ten stosowny czas” na przyjęcie nas do Unii Utrechckiej musiało upłynąć 29 lat. Przeróżne siły wrogie Kościołowi Mariawickiemu działały aby nie dopuścić Mariawitów do Unii Utrechckiej. A to publikacje szkalujące mariawitów – naukowe, pseudonaukowe lub wręcz brukowe ośmieszające mariawitów w oczach starokatolików.

Ostatnie 7 lat intensywnej pracy Komisji Dialogowej doprowadziło do wyjaśnienia wszystkich kwestii teologicznych i błędnych opinii o nas. Porozumienie zawarte przez Biskupów Starokatolickich Unii Utrechckiej i Biskupów mariawickich z 1 IV 2014 r. w Szwajcarii nie żąda od nas niczego więcej tylko spełnienia ustaleń z 1980 r., przy czym nie wyznacza żadnego terminu wykonania tych ustaleń.

W Oświadczeniu z 2013 r. złożonym na posiedzeniu Komisji Dialogowej stwierdziliśmy, że w wyznaniu wiary określenie, że Duch Święty pochodzi od Ojca i Syna jest tak samo ważne jak to, że pochodzi od Ojca przez Syna, i tak samo ma na celu uwielbienie Boga w Trójcy Świętej Jedynego. Słowo „gotowość” nie oznacza „natychmiastowość”. Już w 1980 r. była gotowość i niczego nie zmieniliśmy. Być może, że za jakiś czas i Unia Utrechcka zrozumie, że skoro jedno i drugie określenie „od” i „przez” jest jednakowo dobre, to i w Kościołach Unii Utrechckiej mogą obydwa funkcjonować.

Gdy chodzi o usunięcie ze Statutu § 2 zdania „Nadto Kościół nasz uznaje dogmat Niepokalanego Poczęcia N.M.P.” jest oczywiste, bo to zdanie stoi w logicznej sprzeczności z wcześniejszym zdaniem mówiącym, że Kościół opiera się na starokatolickich zasadach wiary i moralności Kościoła Powszechnego, które określone zostały na pierwszych siedmiu soborach ekumenicznych, które odbyły się w pierwszym tysiącleciu chrześcijaństwa, przed podziałem na Kościół wschodni (prawosławny) i zachodni (rzymskokatolicki).

Należy odróżnić wiarę w Niepokalane Poczęcie N.M.P. od wiary w dogmat o Niepokalanym Poczęciu N.M.P. ustanowiony przez papieża Piusa IX w 1854 r. W objawieniach Dzieła Miłosierdzia, które otrzymała nasza Założycielka Św. Maria Franciszka jest wielokrotnie mowa o Niepokalanym Poczęciu N.M.P., ale nie ma ani jednego zdania o papieskim dogmacie. Szkoda, że nie wszyscy, to rozumieją i nawet skądinąd dobrzy mariawici dali się wciągnąć niekompetentnym, a może i wrogim interpretatorom do działania siejącego zamieszanie i niepokój wśród wiernych. Opierając się na paszkwilach zamieszczanych w Internecie przez tych, co pragną ośmieszyć nasze duchowieństwo – ku uciesze wrogom Mariawityzmu – wyrządzają Kościołowi Mariawickiemu wielką szkodę. Bolejemy nad tym i prosimy, aby Siostry i Bracia mariawici nie dawali posłuchu rzekomym obrońcom Dzieła Wielkiego Miłosierdzia - Mariawityzmu.

Zawsze cieszyliśmy się z tego, że należeliśmy do rodziny Kościołów Starokatolickich, nawet wtedy gdy byliśmy poza Unią Utrechcką. Dziś są dla nas w Unii Utrechckiej drzwi otwarte. Kościół nasz wyszedł z izolacji trwającej kilkadziesiąt lat i może świadczyć o wielkim Miłosierdziu Bożym w szerszym świecie. Mamy świadomość tego, że wstępując ponownie do Unii Utrechckiej, spełniamy zalecenia Mateczki aby Kościół nasz utrzymywał kontakty z Kościołami Starokatolickimi. Przyświeca nam również i pamięć o tym, jak Święta Maria Franciszka ceniła i pielęgnowała idee tolerancji i wzajemnej miłości.

Dziękujmy Bogu za pomyślne zakończenie Dialogu z Unią Utrechcką i módlmy się jedni za drugich, aby Jezus Chrystus Utajony w Przenajświętszym Sakramencie odbierał wszędzie należną chwałę.

Pokój Boży niech będzie zawsze z Wami.

BISKUP NACZELNY
KOŚCIOŁA STAROKATOLICKIEGO MARIAWITÓW
M. Ludwik Jabłoński

BISKUP ORDYNARIUSZ
DIECEZJI ŚLĄSKO-ŁÓDZKIEJ
KOŚCIOŁA STAROKATOLICKIEGO MARIAWITÓW
M. Włodzimierz Jaworski

BISKUP POMOCNICZY
DIECEZJI ŚLĄSKO-ŁÓDZKIEJ
KOŚCIOŁA STAROKATOLICKIEGO MARIAWITÓW
M . Bernard Kubicki